Λύκειο Αριστοτέλους: Στα χνάρια του μεγάλου φιλοσόφου

Στα νοτιοδυτικά οριζόταν από το Ολυμπιείο και τα άλλα παριλίσια ιερά, στα νότια από τον Ιλισό και στα βόρεια από τον Λυκαβηττό και τον Ηριδανό. Η περιοχή φαίνεται ότι είχε πάρει το όνομά της από το Ιερό του Λυκείου Απόλλωνος, που προϋπήρχε του γυμνασίου, αλλά δεν έχει ακόμη εντοπιστεί.

Η ίδρυση του γυμνασίου στο Λύκειο αποδίδεται από μεν τον ιστορικό Θεόπομπο στον Πεισίστρατο, από τον ιστορικό Φιλόχωρο στον Περικλή, ενώ από τον περιηγητή Παυσανία στον Λυκούργο. Η παλαίστρα του Λυκείου, χώρος προπόνησης των αθλητών στην πάλη, την πυγμαχία και το παγκράτιο θεμελιώθηκε στο δεύτερο μισό του 4ου αιώνα π.Χ. και διατηρήθηκε, με επισκευές και προσθήκες, για περίπου επτά αιώνες, έως τις αρχές του 4ου αιώνα μ.Χ.

Τα κατάλοιπα της παλαίστρας του γυμνασίου του Λυκείου ήρθαν στο φως το 1996, κατά τη διάρκεια ανασκαφής για την ανέγερση του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή.

Κρυμμένο στην καρδιά της Αθήνας, το Λύκειο Αριστοτέλους αποτελεί μια όαση που κάποτε φιλοξένησε την Περιπατητική Σχολή, καθώς εδώ ίδρυσε τη σχολή του ο Αριστοτέλης και δίδαξε για περίπου δώδεκα χρόνια, τα πιο δημιουργικά της ζωής του. Ο Αριστοτέλης, που είχε αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση του Μεγάλου Αλεξάνδρου, επέστρεψε στην Αθήνα το 335 π.Χ., σε ηλικία 50 χρόνων. Άρχισε ευθύς αμέσως να διδάσκει στο Λύκειο, σε μια κατάφυτη περιοχή που εκτεινόταν από τα ριζά του Λυκαβηττού μέχρι τον Εθνικό Κήπο, δημιουργώντας εντός των ορίων της τη δική του σχολή. Πρόκειται για μια έκταση 11,5 στρεμμάτων που συνορεύει με τον κήπο του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου και το Ωδείο Αθηνών.

Σήμερα, η κυκλική διαδρομή γύρω από τον αρχαιολογικό χώρο, πνιγμένη στις ελιές, τα κυπαρίσσια και τις ροδιές, αλλά και στους μυρωδάτους θάμνους, τα δενδρολίβανα και τις λεβάντες, παραπέμπει στο πάθος του Αριστοτέλη για τη βοτανολογία και, ταυτόχρονα, στην τάση του να περπατάει καθώς δίδασκε.