Πολυκεντρικό Μουσείο Αιγών: Το μεγαλειώδες βασίλειο του Φιλίππου Β’

Σε αντίθεση με την ψυχική ανάταση που προσφέρει το κοντινό Ανάκτορο των Αιγών, οι Βασιλικοί Τάφοι διηγούνται μια ιστορία θνησιμότητας και ανδρείας με επίκεντρο το ανθρώπινο σώμα.

Το σκοτάδι δίνει σιγά-σιγά τη θέση του σε επιτύμβιες στήλες και ευρήματα από τάφους απλών ανθρώπων, ενώ ο πλούτος, η δεξιοτεχνία και η προσοχή στη λεπτομέρεια απογειώνονται όσο πλησιάζει κανείς τον οικογενειακό περίγυρο του βασιλιά.

Ο Φίλιππος Β’ αναχώρησε για τον κάτω κόσμο με τη μεγαλοπρεπέστερη νεκρική τελετή που γνώρισε η Ελλάδα των ιστορικών χρόνων. Το σώμα του παραδόθηκε στις φλόγες φορώντας ένα βαρύτιμο χρυσό στεφάνι με 313 φύλλα και 68 καρπούς βελανιδιάς, ενώ η χρυσή λάρνακα, όπου τοποθετήθηκαν τα οστά του, ζυγίζει 11 κιλά. Η Θράκισσα Μήδα, πιθανώς η νεότερη από τις συζύγους του, τον ακολούθησε οικειοθελώς στην πυρά και τιμήθηκε δεόντως από τον γιο του, Αλέξανδρο, για τη θυσία της αυτή.

Βγαίνοντας από το Μουσείο Βασιλικών Τάφων, ο επισκέπτης αναδύεται ξανά στον κόσμο των ζωντανών με όλες τις αισθήσεις του οξυμένες. 750 μέτρα πιο κάτω, το Ανάκτορο των Αιγών μάς προσκαλεί να φανταστούμε τον Φίλιππο Β’ εν δράσει. Το πρωτοποριακό, για την εποχή του, μέγα περιστύλιο των Αιγών αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε υπερύψωση, τοποθετώντας τον Μακεδόνα βασιλιά στο ίδιο επίπεδο με τους γύρω του, είτε βρισκόταν στους ανδρώνες, στις στοές ή στο περιστύλιο.

Η αμφίδρομη σχέση που ανέπτυξε με τους υπηκόους του, που χάρη σ’ αυτόν έγιναν από αγρότες αστοί, είναι εμφανής στην αρχιτεκτονική του ανακτόρου, το οποίο δεν είχε ανεγερθεί για να στεγάζει την οικογένεια και την ιδιωτική ζωή του βασιλιά, αλλά για να εξυπηρετεί τη δημόσια ζωή της πόλης.

Η αξίωση του Φιλίππου Β’ να τον αντιμετωπίζουν ως πρώτο πολίτη και όχι ως τύραννο επέφερε όμως το τέλος του, αφού το 336 π.Χ., κατά τη διάρκεια των γάμων της κόρης του, θέλησε να κάνει την είσοδό του στο θέατρο των Αιγών χωρίς την ιδιωτική του φρουρά και πέθανε από το χέρι του σωματοφύλακά του, Παυσανία.

Το Μουσείο των Αιγών αποπειράται να αποκαταστήσει την άλλοτε λαμπρή αυτή μητρόπολη – ιδεολογικό πρότυπο άστεως για την Ελληνιστική Οικουμένη – στην παλιά βασιλική της δόξα. Καταργώντας τις δαιδαλώδεις προθήκες με τα αριθμημένα εκθέματα, το Μουσείο προτείνει μια νέα προσέγγιση, όπου η εικόνα της πόλης αναδύεται μέσα από τα σύνολα. Ταφικά έθιμα, ζώα της αυλής, είδη καλλωπισμού, οικοδομικά και πολεμικά υλικά, είναι όλα εδώ, αριστοτεχνικά αναρτημένα σε θεματικά ταμπλό που διηγούνται καθημερινές ιστορίες ανθρώπων, αντί για τα κατορθώματα των ηγετών τους.

Μόνο έτσι μπορεί κανείς να αντιληφθεί πραγματικά την οργάνωση της κοινωνίας και το σύστημα οικονομίας των Αιγών, την υποταγή, τη λατρεία αλλά και την ανθρώπινη ισχύ που απαιτούσε μια ηγεμονική κηδεία σαν του Φίλιππου Β’, που άφησε όχι μόνο τους κατοίκους αλλά και τους πόρους των Αιγών εξαντλημένους. Το αίτημα απλοποίησης των ταφικών εθίμων αποκτά ξαφνικά μια άλλη διάσταση και προσφέρει μια νέα κατανόηση για το παρελθόν.